Εμπνευσμένος από το κείμενο του Βάλτερ Μπένγιαμιν όταν επισκέφθηκε την Νάπολη, ξεκίνησα να προσεγγίζω το θέμα σκεπτόμενος το πορώδες της πόλης. Κτήρια και μέρη αυτών μετατρέπονται σε σκηνή για το κοινό. Μπαλκόνια, σκάλες, αυλές και παράθυρα όλα γίνονται σκηνές και καθίσματα.
Το οικόπεδο που επιλέχθηκε για τον σχεδιασμό του Κέντρου Μελέτης της Βαλκανικής Μουσικής (Κ.Μ.Β.Μ.) είναι αυτό της στεγασμένης αγοράς της πόλης της Άρτας. Η πόλη βρίσκεται στην δυτική Ελλάδα και έχει χτιστεί στους πρόποδες του λόφου της Περάνθης και στην μια όχθη του ποταμού Αράχθου.
Η στεγασμένη λαϊκή αγορά βρίσκεται μεταξύ δύο αυτοκινητοδρόμων, ενός μεγάλου δημοτικού πεζόδρομου και ενός μικρότερου στενού. Το οικόπεδο λοιπόν βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης και στην καρδιά της τοπικής αγοράς. Οπότε η ίδια η αγορά και ο χώρος γύρω της αποτελούν σημείο συνάντησης για τους κατοίκους ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες.
Η υπάρχουσα κατασκευή της αγοράς αν και χτίστηκε το 2006 δεν διαθέτει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα την καταστήσουν λειτουργική και βιώσιμη στη σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για μία απλή σιδηροκατασκευή με σοβαρή έλλειψη σε ανοιχτούς και πράσινους χώρους καθώς δεν διαθέτει και χώρο στάθμευσης.
Γύρω από τον χώρο μελέτης υπάρχουν κτήρια κατοικιών και καταστήματα. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγ. Βασιλείου. Ο ναός αυτός με την περίτεχνη τοιχοποιία από πέτρα, τούβλο και κεραμικά στοιχεία αποτελεί ένα διαχρονικό τοπόσημο της περιοχής. Έτσι, αρχικό στόχο αποτέλεσε η ανάπτυξη ενός διαλόγου μεταξύ του Κ.Μ.Β.Μ. και του μνημείου σεβόμενος την ιστορία και το παρελθόν του.
Η δεύτερη κατευθυντήρια αρχή ήταν αυτή της μελέτης των ερειπίων της αρχαίας Αμβρακίας που απαντώνται σε διάφορα σημεία μέσα στην πόλη της Άρτας. Το έδαφος κάτω από την σύγχρονη πόλη φιλοξενεί δύο άλλους πολιτισμούς και όψεις της ίδιας πόλης. Αυτή της αρχαϊκής και της βυζαντινής Άρτας, ένα είδος ιστορικής διαστρωμάτωσης.
Το οικόπεδο έχει συνολική επιφάνεια 924,60 τ.μ. ενώ η προτεινόμενη λύση πρόκειται να καταλαμβάνει 2008,22 τ.μ. Αρχικά η πρόταση καλείται να συνδυάσει αρμονικά δύο διαφορετικά κτηριολογικά προγράμματα σε μία μόνη κατασκευή. Αυτή της νέας αγοράς και του Κ.Μ.Β.Μ.
Για την αγορά η κύρια σχεδιαστική κατεύθυνση που ακολουθήθηκε ήταν αυτή του χωρισμού της σε ζώνες. Ταξινομημένες οι λειτουργίες ανάλογα το είδος τους αλλά σχηματίζοντας έναν μεγάλο ελεύθερο χώρο να τις συνδέει δημιουργώντας ελεύθερη κάτοψη. Η μορφή της στοάς ως χαρακτηριστικός χώρος εμπορίου από την αρχαιότητα ακόμη, επιλέχθηκε να στεγάσει την ψαραγορά. Τέλος μελετήθηκε η σχέση κενού και πλήρους για την ανάπτυξη του υπόλοιπου κτηριολογικού προγράμματος. Μία βαθιά «χαράδρα» διατρέχει το κτήριο υπογραμμίζοντας αυτή τη σχέση. Συμβολίζοντας την διαφορετικότητα των λαών της βαλκανικής με την δυτική Ευρώπη αλλά και την έλξη του ενός από το άλλο για μία ειρηνική συμπόρευση.
Αυτοί οι δύο παράλληλοι τοίχοι, ο ένας κάθετος και ο άλλος σε κλίση 3ο βοηθούν στην βέλτιστη κυκλοφορία του αέρα και σε συνδυασμό με τα διαμπερή ανοίγματα που επιλέχθηκαν το κτήριο αποκτά βιοκλιματικό χαρακτήρα και μειώνει στο ελάχιστο την μηχανική υποστήριξη. Επίσης και ο φωτισμός με τη σκίαση είναι ελεγχόμενοι χάριν στον προσεκτικό προσανατολισμό των ανοιγμάτων και το «παιχνίδισμα» των μορφών στις όψεις.
Ως Σεβνταλίνκα ορίζεται ένα είδος παραδοσιακής μουσικής της Βοσνίας Ερζεγοβίνης το οποίο συναντάται και σε άλλες περιοχές της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Είναι ένας συνδυασμός Σλαβικών, ανατολίτικων και Σεφαραδίτικων μουσικών στοιχείων ενώ το όνομά της προέρχεται από την τουρκική λέξη “σεβντάς”, που σημαίνει καημός. Ως αποτέλεσμα τα τραγούδια αυτά περιγράφουν την προσμονή και την λαχτάρα για την επιστροφή ενός χαμένου προσώπου. Έτσι και εγώ θέλησα να μεταδώσω αυτό το αίσθημα από την μουσική στην βιωματική τέχνη που δεν είναι άλλη από την αρχιτεκτονική.
ΕΡΓΟ: Sevdalinka: Ένα κέντρο μελέτης της βαλκανικής μουσικής & Αγορά
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Άρτα, Ελλάδα
ΕΤΟΣ: 2020-2021
ΕΙΔΟΣ: Πολιτισμός
ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: Δημήτρης Μολώνης, Κώστας Μανωλίδης
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών | Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
